Conclaaf: les jeux sont faits?
(11-03-2013)

Morgen is het zover. Dan begint in de middag het conclaaf om de 266ste paus te kiezen (daarbij alle tegenpausen uiteraard niet meetellend). Vanaf morgen neemt een leger van bijna 6000 journalisten bezit van het Sint-Pietersplein en omgeving en begint het wachten op de verlossende witte rook.
Tien keer hebben de kardinalen urenlang voorvergaderd. Ze hebben geluisterd naar de vele voordrachten van hun collega's waarin allerlei thema's werden aangesneden. Van nieuwe evangelisatie tot de problemen rond de Vaticaanse bank en van de kwaliteiten van de nieuwe paus tot de toestand in het veld. Tien keer vergaderen is veel. Het laat zien hoe belangrijk veel kardinalen het vonden om lang en uitvoerig met elkaar van gedachten te wisselen. En naar elkaar te gluren natuurlijk. Want de 115 men in red kennen elkaar echt niet allemaal. Vijftig van hen deden bij het vorige conclaaf in 2005 mee. De rest is nieuw. In sommige gevallen zelfs nog maar net kardinaal. De jonkies zullen dus met belangstelling geluisterd hebben naar wat de 80-minners en -plussers tijdens de voorbesprekingen te melden hadden. Als laatste 80-plusser mag de deken van het college, kardinaal Angelo Sodano, morgen de preek houden tijdens de mis in de Sint-Pieter voorafgaande aan het conclaaf. Het is de laatste kans van de oude garde om de kieskardinalen iets mee te geven de kapel in.
Angelo Scola
Zijn ze eruit? Liggen de balletjes klaar voor morgen? Het lijkt er een beetje op. Steeds vaker worden in de pers de namen van Angelo Scola en Odilo Scherer genoemd. De Italiaan Scola als kampioen van de niet in Rome werkende kardinalen die een hervormer willen met een goed verhaal. De Braziliaan Scherer als frontman van de kardinalen van de Curie, het bestuurapparaat in Rome, die hun in Rome werkzame collega als een veilige keuze zien.
Odilo Scherer
Het is opvallend hoe in de pers de niet-Romeinen als "goodies" worden afgeschilderd tegenover de "baddies" van de Curie. Het is het gevolg van Vatileaks en de vele communicatieve blunders van het apparaat waar de kardinalen-in-het-veld zich de afgelopen jaar dood aan hebben geërgerd. En ook een beetje het gevolg van de mythes die rond het ondoordringbare apparaat van de Kerk hangen.
Wat kunnen we verwachten? Een krachtige bestuurder die goed met de buitenwereld communiceert en de Kerk weer uit de put haalt? Dat lijkt de profielschets te zijn die nu de meeste aandacht krijgt. Een hervormer die de Kerk moderniseert en de doctrine aanpast aan de moderne ideeën over ethische kwesties en seksualiteit lijkt volledig utigesloten. Herziening van het celibaat en priesterschap voor getrouwde mannen of zelfs vrouwen zijn absoluut niet aan de orde, volgens de Vaticanisten. Dat zou ook lastig zijn gezien de achtergrond van de 115.
Wordt het een kort conclaaf? Waarschijnlijk redelijk kort. Na vrijdag (13 stemmingen) wordt er een verplichte rustdag ingelast, wanneer er geen tweederde meerderheid voor een kandidaat gevonden kan worden. Dat zou niet al te best overkomen naar de wachtende buitenwereld en een stroom van geruchten veroorzaken over de verdeeldheid onder de kardinalen. Woensdagmiddag of donderdag lijken daarom de meest voor de hand liggende momenten voor witte rook.
Mijn Romeinse vrienden zijn vergeleken bij acht jaar geleden maar matig geïnteresseerd. Als het maar een warme en open man is, zeggen de meesten. Mijn onderbuurman daarentegen maakte gisteren een uitermate tevreden indruk. Hij is inspecteur van de Fabbrica di San Pietro, het bouw- en onderhoudsbedrijf van de Sint-Pieter, en medeverantwoordelijk voor de voorbereidingen van het conclaaf. Uiterlijk lijkt hij op een ietwat uitgezakte versie van keizer Titus. Meestal rent hij weg als hij mij, journalist immers, ziet aankomen. Maar dit keer wachtte hij me op en zei nog voordat ik iets kon vragen: "Schrijf maar dat we er klaar voor zijn. Wij weten wel wie we als paus willen hebben!" Daarna legde hij zijn vinger op de lippen om aan te geven dat ook voor hem de geheimhoudingsplicht zwaar weegt. Nog even geduld dus, en dan habemus papam.